Địa phương hiện có quá trình phát triển kinh tế – xã hội mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của khu vực Đồng bằng sông Hồng.

Tỉnh nhiều lần thay đổi địa giới hành chính với dân số thấp bậc nhất Việt Nam dự kiến sẽ giữ nguyên sau sáp nhập

Đây là đô thị đặc biệt duy nhất của Việt Nam dự kiến sẽ giữ nguyên hiện trạng sau sáp nhập

Bộ Nội vụ vừa có Tờ trình gửi Chính phủ về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính. Trong đó, tiêu chí diện tích tự nhiên và quy mô dân số được xác định theo quy định tại Nghị quyết số 1211 năm 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 27 năm 2022).

Theo Bộ Nội vụ, căn cứ các tiêu chí định hướng này, dự kiến cả nước chỉ còn 11 đơn vị hành chính cấp tỉnh là giữ nguyên, trong đó có tỉnh Quảng Ninh. Các tỉnh thành còn lại gồm: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

> > Doanh nghiệp nhà Hòa Phát đang triển khai khu công nghiệp hơn 2.700 tỷ đồng tại tỉnh ‘sát vách’ Thủ đô

Bản đồ hành chính tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Internet
Tỉnh Quảng Ninh là vùng đất nằm ở Đông Bắc Tổ quốc, nơi đây còn được ví như một “Việt Nam thu nhỏ” bởi có đa dạng các loại địa hình từ đồng bằng, vùng núi, ven biển,… Không chỉ nổi bật bởi cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ với di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long, Quảng Ninh còn mang trong mình lịch sử hình thành, chia tách, sáp nhập phức tạp, phản ánh quá trình định hình địa giới hành chính gắn liền với các chiến lược phát triển kinh tế, quốc phòng và văn hóa qua nhiều thời kỳ.

Theo tư liệu lịch sử, Quảng Ninh từng thuộc bộ Lục Hải – một trong 15 bộ của nước Văn Lang thời Hùng Vương. Sang thời phong kiến, khu vực này trải qua nhiều lần thay đổi tên gọi và địa giới. Thời Lý – Trần, tỉnh thuộc phủ Tân An, châu Vân Đồn; thời Lê – Nguyễn thuộc tỉnh Hải Dương và sau đó là tỉnh Quảng Yên (được thành lập năm 1831 dưới triều Minh Mạng).

Đầu thế kỷ XX, khi người Pháp phát hiện và khai thác than tại khu vực Hòn Gai, Cẩm Phả, vùng đất này dần trở thành trung tâm công nghiệp than quan trọng của Đông Dương. Năm 1906, thực dân Pháp thành lập “đặc khu mỏ Hòn Gai” – một đơn vị hành chính đặc biệt tách khỏi tỉnh Quảng Yên, đặt dưới sự quản lý trực tiếp của chính quyền Pháp.

Thời kỳ sau Cách mạng Tháng Tám, địa phương trải qua nhiều lần chia tách, hợp nhất. Theo đó, sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chính quyền cách mạng Việt Nam từng bước khôi phục và tổ chức lại bộ máy hành chính. Đặc khu mỏ Hòn Gai được đổi tên thành khu Hồng Gai và trở lại thuộc tỉnh Quảng Yên. Đến năm 1955, Chính phủ thành lập khu Hồng Quảng, gồm đặc khu Hồng Gai và vùng mỏ Cẩm Phả, đây là khu vực giàu tài nguyên và có vị trí chiến lược về công nghiệp nặng.

Năm 1963, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử hành chính vùng Đông Bắc khi Quốc hội khóa II thông qua Nghị quyết hợp nhất tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng để thành lập tỉnh Quảng Ninh. Đây là sự kiện sáp nhập quy mô lớn, mang ý nghĩa chiến lược nhằm tăng cường quản lý, khai thác hiệu quả tiềm năng than, biển, cảng và biên giới, cũng như đảm bảo quốc phòng trước tình hình khu vực phức tạp.

Tỉnh Hải Ninh trước đó bao gồm phần đất phía Đông tỉnh Quảng Ninh ngày nay, với trung tâm là thị xã Móng Cái, tiếp giáp với Trung Quốc.

Khu Hồng Quảng bao gồm các vùng mỏ trọng điểm như Hòn Gai, Cẩm Phả, Uông Bí – nơi tập trung công nhân công nghiệp nặng, đặc biệt là khai thác than.

Sau khi sáp nhập, tỉnh Quảng Ninh mới bao gồm toàn bộ khu vực ven biển Đông Bắc, từ Móng Cái đến Uông Bí và có đường biên giới dài hơn 100km giáp Trung Quốc.