Cau non ở Việt Nam bỗng được thương lái Trung Quốc thu mua mạnh, khiến giá tăng phi mã làm nhiều người thắc mắc về tình trạng bất thường này.

Một cơ sở sấy cau tại Đắk Lắk – Ảnh: DƯƠNG ANH

Theo ghi nhận từ Tuổi Trẻ Online, giá cau non tươi ở nhiều địa phương liên tục lập đỉnh mới, có nơi lên tới 90.000 đồng/kg, 1 tấn cau đổi được 1 lượng vàng.

Mua cau để sản xuất kẹo cau

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Dương Anh (quản lý một xưởng sấy cau khô tại tỉnh Đắk Lắk) cho biết xưởng của ông thu mua cau non rồi sấy khô và xuất bán cho Trung Quốc nhằm sản xuất kẹo cau.

Trung bình mỗi ngày xưởng ông Dương Anh thu mua 12 – 13 tấn cau non, với tỉ lệ sấy khô là 5 – 7kg cau non được 1kg cau khô. Mỗi ngày xưởng xuất từ 2,2 – 2,3 tấn cau khô, mỗi mẻ cau khô cần hơn 5 ngày để sấy.

“Đơn đặt hàng từ Trung Quốc dồn dập, xưởng hoạt động hết công suất, làm tới đâu họ xúc tới đó, làm không kịp bán”, ông Dương Anh chia sẻ.

Cau tươi được tập kết tại xưởng ở Đắk Lắk – Ảnh: DƯƠNG ANH

Hiện tại, giá cau khô được xưởng của ông Dương Anh bán dao động từ 500.000 đến 570.000 đồng/kg. Tuy nhiên, không phải loại cau nào cũng có giá cao. Theo ông Dương Anh, cau non hạt nhỏ, trái dài cho chất lượng cao nhất để sản xuất kẹo, giá đắt nhất. Các loại cau lùn, cau tròn hay cau già có giá trị thấp hơn.

Ông Dương Anh thông tin qua những gì nắm được: “Nhiều chủ Trung tiết lộ một gói kẹo cau 50 – 70 gram cần dùng khoảng 12 trái cau khô để sản xuất. Kẹo xịn từ cau tươi non được bán với giá khoảng 350.000 đồng cho một gói, trong khi trên thị trường cũng có nhiều loại rẻ hơn, tùy thuộc vào nguyên liệu”.

Theo ông, kẹo cau rất phổ biến tại Trung Quốc, đặc biệt ở vùng lạnh, nhờ có công dụng chống viêm họng và giữ ấm cơ thể. Tại Việt Nam, người tiêu dùng có thể tìm thấy kẹo này tại các cửa hàng bán đồ Trung Quốc quanh khu công nghiệp Bình Dương, nơi có nhiều người Trung Quốc làm việc.

Cau non sau khi được sấy khô để sản xuất kẹo – Ảnh: DƯƠNG ANH

Lý giải nguyên nhân khiến giá cau tươi tăng chóng mặt gần đây, ông Dương Anh cho rằng tình hình bão lũ đã gây thiệt hại nặng nề cho các vùng trồng cau, dẫn đến sự thiếu hụt nguyên liệu làm kẹo cau.

Trong khi đó, vùng trồng cau tại Việt Nam không bị ảnh hưởng bão, nên nguồn cung vẫn ổn định, khiến thương lái Trung Quốc đua nhau mua.

Trên mạng xã hội TikTok, nhiều đoạn video ghi lại cảnh người dân thu hoạch cau tươi, sấy khô để sản xuất kẹo cau đã thu hút hàng ngàn lượt xem. Trong các video này, những trái cau tươi được thu mua, làm sạch, sau đó sấy khô, đóng gói và vận chuyển tới nhà máy chế biến sản xuất kẹo cau.

Kẹo cau non khô có vị ra sao?

Bên cạnh những video ghi lại quy trình sản xuất, trên TikTok cũng xuất hiện nhiều video review hương vị của loại kẹo cau độc đáo này.

Một TikToker trên kênh “review nghiêm túc” mô tả vị kẹo giống xi rô ho, có mùi bạc hà pha lẫn mùi sâm. Kẹo có lớp vỏ ngoài cứng, cần thời gian ngậm mới mềm, vị càng nhai càng ngọt, hậu vị ngọt và hơi đắng.

Trong khi đó, một TikToker khác nhận xét rằng loại kẹo này rất cứng, có vị the mát giống kẹo cao su, vị ngọt cam thảo chứ không ngọt gắt như đường. Sau khi nhai sẽ ra bã đỏ cam như bã trầu.

Kẹo cau khô không nuốt được, sau khi ăn nhả bã giống bã trầu – Ảnh chụp màn hình

Khảo sát trên các sàn thương mại điện tử Việt Nam cho thấy kẹo cau được bán với giá phổ biến từ 60.000 đến 200.000 đồng/gói, tùy kích cỡ và thương hiệu. Người bán cũng lưu ý rằng không nên nuốt bã sau khi nhai, vì ăn lần đầu không quen có thể bị nóng, say, chóng mặt, thậm chí tức ngực.

Tại Việt Nam, kẹo cau vốn là đặc sản bình dân nổi tiếng ở Huế, tuy nhiên rất khác với kẹo cau khô Trung Quốc.

Theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Thừa Thiên Huế, kẹo cau Huế có hình dáng như miếng cau chẻ nhỏ, với phần trong cứng màu vàng óng giống như hạt cau, và phần ngoài màu trắng, được làm từ bột trộn đường. Thực khách thường ngậm kẹo cau trong lúc thưởng trà để kích thích vị giác.

Kẹo cau Huế có hình dáng như miếng cau chẻ nhỏ, với phần trong cứng màu vàng óng, phần ngoài màu trắng, uống cùng trà giúp kích thích vị gác – Ảnh chụp màn hình

Ngoài kẹo cau, tại Trung Quốc, cau còn được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau và làm thuốc. Người dân tỉnh Hồ Nam thường xào thịt vịt với cau khô để tăng hương vị, trong khi ở tỉnh Giang Tây, họ hầm cau khô cùng chim cút hoặc nấu cháo để bồi bổ cơ thể và cải thiện tiêu hóa.

Trung Quốc ‘quay xe’, giá cau trên đà lao dốc

Giá cau tươi sau khi tăng chóng mặt và xác lập kỷ lục đang trên đà lao dốc. Thương lái cho biết phía Trung Quốc “quay xe” hạn chế nhập là nguyên nhân chính.

Thủ phủ cau Sơn Tây với hơn 1.000ha đang gặp khó đầu ra – Ảnh: TRẦN MAI

Ngày 18-10, giá cau tươi tại Quảng Ngãi đang tiếp tục giảm, hiện các chủ lò sấy thu mua dè chừng, có lò đang tạm dừng mua.

Giá cau lao dốc không phanh

“Trung Quốc không còn nhập nhiều như trước. Chúng tôi cũng hạn chế mua để dò giá. Giờ tiếp tục mua sấy mà nếu chẳng may giá giảm tiếp là ốm đòn”, một chủ lò cau ở huyện Nghĩa Hành (Quảng Ngãi) nói.

Tại huyện Sơn Tây – nơi được mệnh danh là xứ ngàn cau với hơn 1.000ha cau đang cho trái, người dân cho biết cách đây hai ngày giá cau tươi là 80.000 đồng/kg, hiện chỉ còn 60.000 đồng/kg.

Chị Nga, một người thu mua cau ở huyện Sơn Tây, nói không chỉ chị mà nhiều điểm thu mua hiện phải giảm nhập cau.

“Mấy hôm nay giá cứ giảm dần nên không ai dám mua”, chị Nga nói.

Tại các huyện đồng bằng của tỉnh Quảng Ngãi có diện tích trồng cau lớn như Nghĩa Hành, Tư Nghĩa, Mộ Đức, Sơn Tịnh… giá cũng đang lao dốc.

Cách đây ba ngày, các lò sấy thu cau tươi giá 85.000 – 90.000 đồng/kg, nay còn 70.000 – 75.000 đồng/kg và có lò mua, lò ngừng.

Bà Lê Thị Vân (xã Nghĩa Thắng, huyện Tư Nghĩa) nói nhà có hơn 20 cây cau đang cho trái đến kỳ thu hoạch nhưng người hái cau lâu nay “bám vườn năn nỉ” không đến hái.

“Tôi có điện hỏi, thợ hái cau nói thông cảm để ít hôm nữa giá ổn định sẽ đến. Ông ấy nói hôm qua bẻ hơn ba tạ cau, chở đến lò bán thì lỗ 3.000 đồng/kg”, bà Vân nói.

Thợ bẻ cau hiện nay rất ít, chỉ còn vài lò thu mua, số còn lại đang dừng nhập cau tươi – Ảnh: TRẦN MAI

Không chỉ giá giảm, khả năng cao Trung Quốc dừng mua

Anh H., một thương lái làm việc trực tiếp với đối tác Trung Quốc, lý giải nguyên nhân Trung Quốc dừng nhập cau từ Việt Nam bởi nhiều công ty đã đủ nguyên liệu sản xuất, vài công ty chưa đủ vẫn nhập nhưng số lượng ít.

“Phía Trung Quốc hiện đang ngừng nhập cau từ Việt Nam, họ chỉ còn nhập những lô cuối cùng mà họ đã cọc tiền cho các lò sấy cau ở Việt Nam trước đây. Những ngày tới khả năng cao là giá tiếp tục giảm hoặc Trung Quốc sẽ ngừng nhập”, anh H. nói.

Cũng theo anh H., nhiều người Trung Quốc đến trực tiếp vựa cau ở Quảng Ngãi thu mua cũng “ngồi chơi xơi nước”, liên tục cập nhật tình hình từ các công ty Trung Quốc.

“Cau hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc nên hên xui lắm. Ớn nhất là đang giá cao thì họ không mua”, anh H. thông tin.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo huyện Sơn Tây xác nhận giá cau đang giảm và khó bán. Rất may hiện đang là cuối mùa, cau trái tại vườn không nhiều.