Tỉnh Thái Bình được thành lập năm 1890. Đến nay, sau 135 năm, tỉnh này không bị sáp nhập hay tách tỉnh, vẫn giữ nguyên tên tỉnh là Thái Bình.

Thông tin Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện); định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh đang thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận.

Việt Nam đã trải qua rất nhiều lần sáp nhập, chia tách các tỉnh, thành, từ 72 đơn vị (năm 1975), xuống 38 đơn vị, 39 đơn vị, 40 đơn vị, 44 đơn vị, 53 đơn vị, 61 đơn vị, 64 đơn vị rồi giữ nguyên 63 đơn vị từ năm 2008 đến nay.

Trong những lần nước ta sáp nhập hay chia, tách các tỉnh, thành trên cả nước, có một tỉnh diện tích nhỏ nhưng chưa bao giờ bị sáp nhập, chia tách, đó là tỉnh Thái Bình.

Thái Bình là một tỉnh nằm ở vùng đồng bằng Sông Hồng. Theo số liệu đang được UBND tỉnh Thái Bình công bố, tỉnh này có diện tích 1.586,3 Km2 (Về diện tích tự nhiên, 10 tỉnh có diện tích nhỏ nhất cả nước là: Bắc Ninh, Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Ninh Bình, Cần Thơ, Vĩnh Long, Hải Phòng, Thái Bình), dân số 1.873.890 người.

Dinh Công sứ tỉnh Thái Bình, chụp năm 1928 (khu vực này ngày nay là Tỉnh uỷ Thái Bình). Ảnh do một nhiếp ảnh gia người Pháp chụp/Làng Việt Xưa Và Nay.

Tỉnh Thái Bình được bao bọc bởi ba dòng sông lớn: Phía tây và tây nam là sông Hồng, giáp hai tỉnh Hà Nam và Nam Định; phía Bắc là sông Luộc, giáp hai tỉnh Hưng Yên và Hải Hương; phía đông là sông Hóa, giáp Thành phố Hải Phòng; phía đông là biển cả mênh mông với trên 50 km bờ biển trong vịnh Bắc Bộ.

Cùng với ba con sông lớn bao quanh, được thông nguồn với gần 70 km con sông lớn nhỏ, tỉnh Thái Bình như một hòn đảo nổi và lại một chiếc võng được đan bằng các dòng sông. Thái Bình là một vùng đất phì nhiêu được phù sa hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình bồi đắp.

Về tổng thể, Thái Bình là một tỉnh đồng bằng, không có đồi núi, bao gồm các cánh đồng bằng phẳng, xen kẽ các khu dân cư, mạng lưới sông ngòi chằng chịt.

Về lịch sử hình thành, ngày 21/3/1890, toàn quyền Pháp ra Nghị định thành lập tỉnh Thái Bình bao gồm các huyện: Thanh Quan, Thuỵ Anh, Ðông Quan, Trực Ðịnh (trước là Chân Ðịnh), Thư Trì, Vũ Tiên, Tiền Hải, Phụ Dực, Quỳnh Côi và huyện Thần Khê.

Tỉnh Thái Bình qua 135 năm thành lập đã phát triển mạnh mẽ. Tên gọi, vị trí địa lý của tỉnh này vẫn không thay đổi sau nhiều lần sáp nhập, chia tách các tỉnh thành trên cả nước. Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN

Năm Thành Thái thứ 6 (1894) cắt thêm 2 huyện Hưng Nhân, Duyên Hà (thuộc tỉnh Hưng Yên) nhập trở lại Thái Bình. Ðến lúc này tỉnh Thái Bình với tư cách là một tỉnh – đơn vị hành chính độc lập – bao gồm 3 phủ với 12 huyện, 90 tổng, 802 làng, xã với số dân 161.927 người, số ruộng đất là 365.287 mẫu.

Phủ Tiên Hưng gồm 3 huyện: Thần Khê, Hưng Nhân, Duyên Hà; Phủ Thái Ninh gồm 3 huyện: Thanh Quan, Thuỵ Anh, Ðông Quan; Phủ Kiến Xương gồm 4 huyện: Trực Ðịnh, Thư Trì, Vũ Tiên và Tiền Hải; Phân Phủ Thái Ninh gồm 2 huyện: Quỳnh Côi và Phụ Dực.

Sau Cách mạng tháng 8 năm 1945, ngày 10/4/1946 Hội đồng nhân dân tỉnh Thái Bình quyết định bỏ đơn vị tổng, đổi phủ thành huyện. Toàn tỉnh Thái Bình lúc này được chia thành 12 huyện, một thị xã với 829 xã, thôn.

Ngày 17/6/1969, Hội đồng Chính phủ ra quyết định 93-CP về việc hợp nhất và điều chỉnh địa giới các huyện: Hợp nhất hai huyện Quỳnh Côi và Phụ Dực thành huyện Quỳnh Phụ; Hợp nhất hai huyện Hưng Nhân và Duyên Hà thành huyện Hưng Hà; Hợp nhất hai huyện Ðông Quan và Tiên Hưng thành huyện Ðông Hưng; Hợp nhất hai huyện Vũ Tiên và Thư Trì thành huyện Vũ Thư; sáp nhập một số xã của huyện Vũ Tiên vào huyện Kiến Xương; sáp nhập một số xã của huyện Kiến Xương vào huyện Tiền Hải.

Năm 1982 và 1986 Hội đồng Bộ trưởng quyết định sáp nhập một số xã ở Vũ Thư và mở rộng địa giới hành chính của thị xã Thái Bình.

Như vậy, trong rất nhiều lần sáp nhập, chia, tách các tỉnh thành trên cả nước, Thái Bình không bị sáp nhập, chia, tách tỉnh mà vẫn giữ nguyên, cơ bản như khi thành lập vào năm 1890. Tên gọi tỉnh Thái Bình cũng tồn tại đến nay là 135 năm.

Theo báo cáo tình hình kinh tế – xã hội năm 2024 của UBND tỉnh Thái Bình, năm 2024 tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) của tỉnh này tăng 7,01% so với năm 2023, bình quân tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021-2024 tăng gấp 1,35 lần so với bình quân chung cả nước; quy mô nền kinh tế xếp thứ 23/63 tỉnh, thành phố; nông nghiệp chỉ chiếm gần 20% cơ cấu kinh tế; công nghiệp, xây dựng và dịch vụ chiếm 74,7% và thuế sản phẩm chiếm 5,6%.

Tổng thu ngân sách Nhà nước thực hiện đạt 28.066,4 tỷ đồng, đạt 144% dự toán, tăng 15,7% so với năm 2023. Năm 2024, Thái Bình tiếp tục thu hút đầu tư và thực hiện cải cách hành chính đạt kết quả cao.

Theo đó, thu hút vốn đầu tư của tỉnh đạt trên 43.177,6 tỷ đồng, đặc biệt thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt 1.16 tỷ USD (đứng thứ 12/63 tỉnh, thành cả nước).

Năm 2024 cũng là năm thứ 3 liên tiếp Thái Bình có số doanh nghiệp thành lập mới vượt con số 1.000 doanh nghiệp; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao đạt top đầu cả nước.